Trong những ngày tháng 4 và tháng 5 lịch sử, khi nhân dân cả nước đang chào mừng kỷ niệm 39 năm ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (1975-2014), 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (1954-2014), được Hội Cựu chiến binh tỉnh Bình Định giới thiệu, chúng tôi đã tìm gặp một số cựu chiến binh từng tham gia chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ ngày ấy, đang sinh sống tại thành phố Quy Nhơn và huyện Tuy Phước.
Qua những cuộc tiếp xúc, chúng tôi đã được nghe nhiều câu chuyện cảm động về một thời đấu tranh anh dũng đã đi vào lịch sử Việt Nam và thế giới, với những tên gọi: Điện Biên Phủ - Hồ Chí Minh - Võ Nguyên Giáp.
Người đầu tiên chúng tôi gặp gỡ là đại tá Phan Biền, sinh năm 1930, đang sinh sống tại số nhà 90, đường Lê Lợi, thành phố Quy Nhơn. Ông say sưa kể cho chúng tôi nghe những câu chuyện không thể nào quên về cuộc chiến đấu vô cùng anh dũng và đầy gian khổ, hy sinh của đồng đội, đồng chí trong chiến dịch lịch sử Điên Biên Phủ.
Vào tháng 12/1952, khi về nước, ông được biên chế vào Trung đội Quang Thông, Đoàn Tất Thắng Điện Biên - Trung Đoàn 45 và Đại đoàn 351. Nét mặt ông buồn hẳn, giọng run run xúc động khi kể lại thời điểm bắt đầu chiến dịch Điện Biên, tổ quan trắc của ông gồm 3 người đang làm nhiệm vụ ở một hầm trú ẩn trên đồi cao.
Vào một buổi gần trưa, ông vừa bước ra thông hào được chừng 10 mét để quan sát trận địa, thì bất ngờ một loạt đạn pháo của địch từ Điện Biên bắn ra, với phản xạ nhanh của người lính, ông nằm xuống thông hào và bị ngất đi. Khi tỉnh dậy ông thấy mình không bị thương và chạy về hầm thì ôi thôi... chiếc hầm đã bị một quả pháo địch đánh trúng, 2 đồng đội (Hiền và Ngoạn) đã hy sinh.
Ông bàng hoàng khi hai đồng đội không còn thân thể, chỉ thấy những mảnh xương thịt dính lại hai bên hố pháo. Xót thương đồng đội, ông chỉ còn biết nhặt từng mảnh thịt da sót lại để mang đi chôn cất... 60 năm đã trôi qua, nhưng ký ức về những ngày tháng gian khổ, hy sinh mất mát, vẫn vẹn nguyên trong tâm trí ông và tình đồng chí, đồng đội vẫn theo ông đi suốt cuộc đời.
Người thứ hai mà chúng tôi đến thăm là cựu chiến binh Lê Văn Cát, sinh năm 1934, trú tại tổ 34, khu vực 4, phường Quang Trung, thành phố Quy Nhơn. Ông cho chúng tôi xem hàng chục tấm huân, huy chương kháng chiến các loại và kể cho chúng tôi nghe về những ngày tham gia chiến dịch.
Năm 1953, ông được biên chế vào đại đội 138, Tiểu đoàn 375 thuộc Đại đoàn 304 và tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ. Khi ấy, ai được tham gia chiến dịch đều vô cùng phấn khởi và vinh dự đầu tiên trước khi vào trận là được đeo Huy hiệu chiến sĩ Điện Biên.
Tiểu đoàn 375 lúc ấy đã được cấp trên giao nhiệm vụ tiêu diệt tiểu đoàn phỉ của địch trên đường 41 là hướng tiền tiêu của chiến dịch Điên Biên Phủ và xuất phát tấn công vào đầu tháng 3/1954. Lực lượng của ta đã dùng trọng pháo, đại liên và DKZ đồng loạt nổ súng. Địch chống cự quyết liệt rồi bỏ chạy và đại đội của ông được lệnh truy kích. Nhưng sau đó, địch phản công trở lại. Trong trận giao tranh quyết liệt ấy, ông bị thương ở đầu và được đồng đội đưa về tuyến sau cứu chữa.
Còn ông Lê Văn Thìn, sinh năm 1937, thường trú tại thôn An Cửu, xã Phước Hưng, huyện Tuy Phước, cho biết: Có lẽ vinh dự nhất trong đời là được tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ ở những cứ điểm quan trọng nhất. Vào đầu năm 1954 ông về Đoàn 99 rồi được lệnh tham gia cùng Trung đoàn 165 tấn công đồi Độc Lập. Là tổ trưởng tổ thông tin liên lạc của đơn vị, ông đã vượt qua biết bao hiểm nguy, rừng núi, trận địa bom đạn của kẻ thù, để đưa công văn giấy tờ từ cấp trên về đơn vị và từ đơn vị lên cấp trên. Đến khi lực lượng của ta khép dần vòng vây tiêu diệt khu sân bay Mường Thanh, thì ông đã bị thương vào đầu và được đơn vị đưa về tuyến sau cứu chữa.
Qua những câu chuyện mộc mạc, cảm động về tinh thần chiến đấu, hy sinh anh dũng của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược, mà đỉnh cao là Chiến thắng Điện Biên Phủ, hình ảnh người chiến sỹ Điện Biên năm xưa mãi sáng ngời chủ nghĩa anh hùng cách mạng, là tấm gương cho các thế hệ trẻ Việt Nam noi theo.
Viết Ý