“Hỡi các thần linh ở bốn phương Đông, Tây, Nam, Bắc. Hôm nay chúng tôi cúng bến nước, xin thần nước bảo vệ sức khỏe cho đồng bào, nước luôn luôn chảy trong, chảy suốt, chảy sạch. Xin tổ tiên, thần nước phù hộ buôn làng đoàn kết, con cháu thảo hiền…” - lời khấn của vị thầy cúng âm vang cả núi rừng, mở đầu phần nghi thức Lễ cúng bến nước.
Cúng bến nước là một phong tục độc đáo của đồng bào Êđê ở Tây Nguyên. Lễ cúng bến nước nhằm cầu khấn cho nước luôn chảy trong, chảy suốt và chảy sạch... Tục cúng bến nước của người Êđê có từ xa xưa, khi hình thành các buôn làng. Cúng bến nước để các vị thần nước, thần núi, thần sông… biết được nơi đó có dân làng sinh sống mà ban sức khỏe, làm ăn khấm khá, bà con trong buôn luôn yêu thương nhau, sống thủy chung, trước sau như một.
Hàng năm, vào khoảng giữa cuối tháng Chạp (tháng 12 Âm lịch), sau khi thu hoạch xong mùa màng, bà con Êđê sắm sanh lễ vật để cúng bến nước, cầu thần linh ban phước cho dân làng dồi dào sức khỏe, làm ăn khá giả, buôn thôn đoàn kết.
Lễ vật cúng thần bến nước của người Êđê gồm một con lợn có đốm trắng trên đầu và ché rượu cần. Tại bến nước, bà con dựng cái cổng bằng tre để báo cho dân làng biết ngày tổ chức lễ cúng, không được lấy nước tại bến.
Sau phần khấn tế của thầy cúng, những thiếu nữ Êđê xinh đẹp được buôn làng tuyển chọn, thướt tha trong bộ đồ truyền thống sẽ nhẹ nhàng múc từng bầu nước mát dưới bến, mang về phân phát cho người dân trong buôn để lấy lộc.
“Nước đối với chúng tôi quan trọng hơn bất cứ thứ gì trên đời. Không có nước thì khó sống nổi vài ngày, nên người Êđê thờ thần nước như thờ tổ tiên nhà mình vậy”, già làng thường nói như vậy.
Cũng như các nghi lễ khác của người Êđê, tiếng cồng chiêng không bao giờ thiếu trong Lễ cúng bến nước. Hàng trăm người dân Êđê tập trung về nhà cộng đồng của buôn làng để mở tiệc, uống rượu cần và nhảy múa vui chơi.
Xin giới thiệu Lễ cúng bến nước H'Nhang (hồ Đắk Minh) thuộc xã Krông Na, huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk của đồng bào người dân tộc Êđê sinh sống trên địa bàn.
|
Lễ cúng ông chủ bến nước (thường là con rể của dòng H’Nhang) tại nhà sàn dài. |
|
Trai gái trong bản xuống bến nước để làm lễ cúng. |
|
Mang lễ từ nhà ông chủ bến nước từ nhà sàn dài ra bến nước H’Nhang. |