Màn hình đăng hình ảnh các con tin Israel đang bị bắt giữ ở Gaza, tại Tel Aviv ngày 21/11/2023. Ảnh: AFP
Ngày 22/11, Chính phủ Israel đã công bố danh sách 300 tù nhân Palestine và những người bị bắt giữ khác có thể được trả tự do theo thỏa thuận đạt được nhằm phóng thích hàng chục con tin bị Hamas và các nhóm chiến binh khác bắt giữ ở Gaza. Chính phủ cũng cam kết sẽ tiếp tục cuộc chiến chống lại Hamas sau thời gian tạm dừng giao tranh.
Theo thỏa thuận, Israel sẽ thả “tối đa” 150 tù nhân an ninh để đổi lấy “tối đa” 50 con tin trong 4 ngày đầu tiên. Sau đó, số tù nhân trong danh sách 300 tù nhân được thả sẽ tăng lên theo tỷ lệ tương tự nếu có thêm con tin được trả tự do.
Có 287 trong số 300 tù nhân an ninh dự kiến được trả tự do, là nam giới từ 18 tuổi trở xuống - hầu hết bị giam giữ vì tội bạo loạn và ném đá ở Bờ Tây hoặc Đông Jerusalem. 13 tù nhân còn lại là phụ nữ trưởng thành, hầu hết bị kết tội âm mưu khủng bố bằng đâm dao.
Quyết định của Chính phủ Israel cũng nêu rõ bất kỳ tù nhân Palestine nào trong danh sách mà chưa được trả tự do cho đến khi kết thúc cuộc trao đổi, thì sẽ không được trả tự do. Ngoài ra, sau khi công bố tên của các tù nhân Palestine, công chúng Israel có 24 giờ để kháng cáo lên Tòa án Tối cao chống lại thỏa thuận hoặc việc thả những tù nhân cụ thể.
Đảng Religious Zionism cho biết ba bộ trưởng của họ cuối cùng đã vượt qua được sự phản đối ban đầu đối với thỏa thuận con tin và bỏ phiếu tán thành sau khi được thuyết phục rằng nỗ lực nhổ tận gốc Hamas sẽ tiếp tục sau lệnh ngừng bắn kéo dài 4 ngày.
Người đứng đầu đảng này - Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich viết: “Không có gì bí mật về chuyện trước cuộc thảo luận nội các, chúng tôi đã nghĩ khác”. Ông cũng lưu ý rằng trong cuộc tranh luận, họ đã được thuyết phục rằng “việc hồi hương con tin sẽ thúc đẩy các mục tiêu của cuộc chiến và rằng chính phủ, nội các và toàn bộ cơ quan quốc phòng đã cam kết tiếp tục cuộc chiến cho đến khi Hamas bị tiêu diệt.”
Ông Smotrich trích dẫn “các cơ chế rõ ràng” không xác định trong thỏa thuận nhằm ngăn chặn “những âm mưu trong tương lai và việc đầu hàng trước sự thao túng của [lãnh đạo Hamas] Sinwar”.
Nhà lãnh đạo phe cực hữu Israel cảm ơn quân đội nước này vì đã tạo ra điều mà ông nói là áp lực cần thiết để đưa thỏa thuận con tin lên bàn đàm phán. “Ngược lại, chúng tôi không có ý định dừng lại – giới chính trị đứng đằng sau các bạn, tin tưởng các bạn và tin chắc rằng các bạn sẽ hoàn thành công việc, tiêu diệt Hamas ở Gaza, đồng thời khôi phục an ninh và phẩm giá quốc gia cho công dân Israel”, ông Smotrich nói thêm.
Chi tiết tiến trình trao đổi tù nhân lấy con tin
Cũng trong ngày 22/11, Chính phủ Israel đã công bố quyết định của nội các về thỏa thuận đảm bảo thả khoảng 50 con tin trong số khoảng 240 người bị bắt cóc ở Gaza.
Binh sĩ Israel hoạt động bên trong Gaza trong ảnh công bố ngày 22/11/2023. Ảnh: IDF
Quyết định này đưa ra khuôn khổ cho thỏa thuận được chính phủ phê duyệt và bao gồm ba phụ lục, bao gồm: khuyến nghị của Cố vấn An ninh Quốc gia Tzachi Hanegbi; một tài liệu mật đã được trình lên nội các nhưng không được công bố, và danh sách 300 tù nhân an ninh Palestine đủ điều kiện được thả trong thỏa thuận.
Theo quyết định này, tất cả 300 tù nhân Palestine sẽ chỉ được thả với điều kiện 100 con tin còn sống - công dân Israel hoặc cư dân Israel - được trả tự do khỏi Gaza và trở về Israel.
Việc trả tự do sẽ diễn ra theo hai giai đoạn, với nhiều đợt trong mỗi giai đoạn.
Trong giai đoạn đầu tiên, Israel sẽ thả 150 tù nhân Palestine sau khi 50 con tin được trao trả cho Israel. Quá trình này sẽ diễn ra theo 4 đợt nhỏ, với ít nhất 10 con tin được thả trong mỗi đợt.
Quyết định cho biết: “Giai đoạn đầu tiên sẽ kéo dài bốn ngày, khi đó giao tranh sẽ tạm dừng”.
Trong giai đoạn thứ hai, Israel sẽ thả “tối đa” thêm 150 tù nhân an ninh Palestine nếu “có thêm” 50 con tin được trả lại cho Israel. Thông cáo cho biết tỷ lệ tù nhân Palestine so với con tin Israel tương tự từ giai đoạn đầu tiên, với mỗi giai đoạn bổ sung sẽ bao gồm việc thả ít nhất 10 con tin.
“Cứ mỗi lần thả thêm 10 con tin thì giao tranh tạm dừng thêm 24 giờ”, thông cáo viết. Trong giai đoạn thứ hai, tù nhân cũng sẽ chỉ được thả khi con tin trở về Israel.
Tuyên bố nói rằng “ngay sau khi kết thúc thời gian tạm dừng giao tranh cần thiết để đảm bảo giải thoát con tin, giao tranh sẽ tiếp tục diễn ra ở Dải Gaza nhằm phá hủy khả năng quân sự và tổ chức của nhóm Hamas và Thánh chiến Hồi giáo Palestine ở Gaza và tạo ra các điều kiện để trả lại tất cả các con tin.”
Quyết định này cho phép nội các chiến tranh của Thủ tướng Benjamin Netanyahu, Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant và Bộ trưởng Benny Gantz quyết định danh tính các tù nhân sẽ được trả tự do trong từng giai đoạn, lấy từ danh sách được cung cấp. Họ cũng được ủy quyền để xác định thời gian của từng giai đoạn.
Ngoài ra, các nhà lãnh đạo nội các chiến tranh có thể quyết định về việc kết thúc các giai đoạn và toàn bộ thời gian trao đổi cũng như thời gian tạm dừng giao tranh được giới hạn tối đa 10 ngày kể từ khi kết thúc giai đoạn đầu tiên – thông cáo cho biết.